Wstrzymał słońce i ruszył pieniądze!
Wszyscy wiemy jaki jest wkład Mikołaja Kopernika w dziedzinie astronomii, ale już mało kto pamięta o prawie dotyczącym pieniądza i wkładzie naszego geniusza w nauki ekonomiczne, a ten jest równie monumentalny.
W centrum Torunia, na Rynku Staromiejskim znajduje się pomnik Mikołaja Kopernika. Patron 1LO w Toruniu ubrany w togę profesorską trzyma w lewej dłoni sferę armilarną. Czy wyobrażacie sobie, że mógłby trzymać w niej złotą monetę lub banknot obiegowy?
W czasach, w których żył Mikołaj Kopernik oraz Thomas Gresham władcy, mający możliwość bicia i emitowania pieniądza używali do tego celu złota. Pieniądz taki miał zatem swoją wartość wyrażoną w szlachetnym kruszcu, miał swój nominał i wagę. Złoto zatem miało swoją wartość, było przy okazji trudno dostępne i nie podlegało inflacji, ponieważ nie można było wydrukować go na drukarkach, tak jak to się robi z dzisiejszym pieniądzem. Chcąc zatem powiększyć zasoby skarbca, władcy psuli pieniądz, dodając do złota tańsze i powszechniej występujące metale, takie jak miedź lub cynk. Obniżało to wartość złotej monety, zmniejszając tym samym jej siłę nabywczą, a to powodowało inflację. Z procederem tym mamy do czynienia od kilku tysięcy lat, czyli od momentu powstania i wprowadzenia pieniądza do obiegu. Widząc to kupcy, zachowywali monety z czystego złota dla siebie, traktując to jako inwestycję i możliwość przechowania wartości w czasie. Wartościowy pieniądz znikał zatem z rynku, a dominował na nim ten z dodatkami taniego kruszcu. To zjawisko obserwował i opisał Mikołaj Kopernik w postaci prawa mówiącego o tym, że gorszy pieniądz wypiera lepszy pieniądz.
Prawo Kopernika-Greshama to zasada ekonomiczna, która mówi, że “zły pieniądz wypiera dobry pieniądz”. Nazwa prawa pochodzi od nazwiska polskiego astronoma Mikołaja Kopernika i angielskiego finansisty Sir Thomasa Greshama, którzy niezależnie odkryli tą zasadę w XVI wieku.
Wpływ prawa Kopernika-Greshama na nauki ekonomiczne jest znaczący. Prawo to zostało wykorzystane do wyjaśnienia, dlaczego kraje o słabszych walutach często doświadczają wyższej stopy inflacji niż kraje o silniejszych walutach.
Prawo to zostało również wykorzystane do wyjaśnienia zachowania inwestorów na rynkach finansowych. Jeśli istnieją dwa aktywa o różnych poziomach ryzyka lub zwrotu, inwestorzy będą mieli tendencję do inwestowania w aktywa o wyższym zwrocie, nawet jeśli wiążą się one z wyższym ryzykiem. Dzieje się tak dlatego, że inwestorzy wiedzą, że aktywo o wyższej stopie zwrotu będzie chętniej akceptowane w obrocie, natomiast aktywo o niższej stopie zwrotu może być trudniejsze do sprzedania lub może być konieczne sprzedanie go z dyskontem.
